Mỹ Tâm không phải là nghệ sĩ hiếm hoi “không thích nói về chuyện tiền bạc.” Nhưng cô sẽ kinh doanh thế nào? Tiệm cà phê, thời trang đã có nguồn thu và công ty tự xoay xở dựa trên đó. Tháng 3 và tháng 5 vừa qua là thời điểm khó khăn, cô phải bỏ thêm tiền. Khoản tiền cho phần cứng (trụ sở, cửa hàng, nhân sự) là đầu tư ban đầu.
Mỹ Tâm cho biết chưa rõ đến bao giờ mới hòa vốn (vì quả thực, rất khó tách bạch các khoản đầu tư riêng rẽ), nhưng cô không phải đầu tư thêm hằng tháng dù “có thể phải chịu lỗ 1-2 năm.” Mỹ Tâm cũng không tự làm mọi việc. “Tôi chỉ là người đưa ra ý tưởng, để những người có chuyên môn làm việc kinh doanh.”
“Về lý tưởng thì tôi muốn làm những gì mình thích, nhưng đời thực thì tôi muốn dùng tên tuổi của mình để người ta biết đến cái mình làm.” Cô dự kiến mở rộng kinh doanh thời trang trong vài năm tới.
Bộ sưu tập gần nhất thuộc dạng đồ mặc thường ngày với tiêu chí hòa hợp giữa Mỹ Tâm và thị trường. Cô từng làm những thứ đắt tiền, khách hàng xem, khen đẹp nhưng không mua vì “không có nhu cầu.”
“Họ có thể mua ban đầu vì thích tôi, nhưng chỉ được một lần thôi. Lần sau họ không thế nữa nếu họ không cần. Thế thì tôi phải thay đổi, làm cái mà mọi người phải mua vì cần.”
Mỹ Tâm có xưởng may và đội ngũ thiết kế. Có thể thấy cô sử dụng sản phẩm tiêu dùng quảng bá âm nhạc và ngược lại. Ví dụ bộ sưu tập Like a Dream (Như một giấc mơ) ra mắt cùng thời điểm (24.3.2013) với album phòng thu thứ 8 cùng tên. Trên kênh chính thức của cô trên YouTube, bài hát có khoảng 1,2 triệu lượt xem từ khi đưa lên mạng ngày 14.6.2013. Mọi sản phẩm ra thị trường đều phải được cô đồng ý, đảm bảo tiêu chí rẻ và dễ mặc. Áo thun nữ Like a Dream thấp nhất giá 220 ngàn đồng.
Việc kinh doanh chưa thể xác định thành công hay thất bại khi còn quá mới. Nhưng cô là một trong số ít nghệ sĩ Việt Nam đang đắt sô và cùng lúc đầu tư từng bước vào kinh doanh riêng, dù thu nhập hằng tháng từ kinh doanh có thể không bằng “hai ngày tôi đi hát.” Tâm cho biết, cô vui vì tạo được công ăn việc làm cho khoảng 50 nhân viên và biết thêm nhiều khía cạnh của kinh doanh.
Mỹ Tâm nói mình là người làm việc “chuyên nghiệp, quy củ trong nghề.” Một số ý kiến cho rằng cô sống kín đáo, có quan điểm nghệ thuật tương đối bảo thủ và khó tiếp xúc. Nếu một số nghệ sĩ có người quản lý chuyên nghiệp, có vai trò định hướng và mở rộng thị trường, thì có thể thấy Mỹ Tâm là người chủ động mọi chuyện. Điều đó giúp cô biết rõ mình đang làm gì, nhưng cũng tạo ra thách thức nếu muốn đẩy tên tuổi lên cao hơn hay có kế hoạch bước ngoặt.
Mỹ Tâm lập công ty cách nay 6 năm. Cô là người có khiếu nghệ thuật duy nhất trong 8 anh chị em đều làm kinh doanh. Cà phê, thời trang là kế hoạch cô viết vào sổ năm 2005.
“Tôi không phải là người ưa ngồi mơ mộng, mà thích lên kế hoạch và thực hiện.”
Bán thương hiệu khiến cô không thể chủ động kinh doanh, cho dù “khỏe hơn.” Năm 2007, Mỹ Tâm hợp đồng bán thương hiệu với công ty Mỹ phẩm Sài Gòn để ra sữa tắm và nước hoa MyTime, thương hiệu nước hoa đầu tiên của ca sĩ Việt Nam.
Sức mạnh của người nổi tiếng, theo Forbes, gồm thu nhập, độ phủ trên báo chí, sức lan tỏa trên mạng xã hội và khả năng tiếp thị tên tuổi. Mỹ Tâm đang có nền tảng chắc chắn. Album bán trên iTunes (Như một giấc mơ giá 9,9 đô la Mỹ, 1 bài là 1,29 đô la Mỹ); cô là nghệ sĩ đầu tiên ở Việt Nam có kênh YouTube (với hơn 220 ngàn người đăng ký). Chuyện như chưa bắt đầu có khoảng 9,7 triệu lượt xem sau 1 năm đưa lên YouTube, và mạng này sẽ chia sẻ lợi nhuận quảng cáo. Facebook của cô có khoảng 401 ngàn người theo dõi, thuộc dạng nhiều nhất giới giải trí Việt Nam. Bức hình cô đưa lên ngày 16.7 có hơn 13 ngàn lượt like và 55 lượt share sau 1 tuần, không là gì so với quốc tế, nhưng là đáng kể nếu xét tới sự quan tâm nghệ sĩ trên mạng xã hội ở thị trường nhỏ như Việt Nam. Mạng xã hội là thị trường lớn cho quảng cáo, cũng là nơi cô giới thiệu sản phẩm nhanh hơn.
Mỹ Tâm cho biết sẽ tập trung vào vấn đề bản quyền. “Tôi cố gắng là người tiên phong trong vấn đề bản quyền. Tất cả các trang mạng không được sử dụng âm nhạc của tôi nếu không có thỏa thuận.” Cô tin việc tạo nên thói quen trả tiền bản quyền (dù ít) là tốt, xét rộng ra cho ngành sáng tạo Việt Nam. Cô cũng muốn phát triển quỹ Mỹ Tâm, nơi cô cùng nhiều mạnh thường quân khác làm 5 năm nay, tặng học bổng, tiền mặt khoảng 10 tỉ đồng. Cô cho biết thường cô trích 10% thu nhập cho từ thiện.
Sau hơn 10 năm hát, sáng tác, và làm giám khảo, tên tuổi của cô vẫn tiếp tục ở tốp đầu. Vì sao? “Tôi chỉ thấy con người mỗi ngày phải tiến bộ hơn, tìm tòi phát triển hơn, có ý thức làm mới mình. Tôi nghĩ những điều đó và sống đúng trong quy luật đó. Ngoài ra còn là may mắn mang đến thành công. Có thể do tôi may mắn.”
Tác giả: Khổng Loan. Ảnh: JD
© Forbes Vietnam. Tháng 8.2013