Day: May 3, 2009

Quy định về Đạo đức Nhà báo của châu Âu – Nga

~ Khổng Loan

Hội đồng Nhà báo Nga đã thông qua ngày 23/06/1994, tại Moscow. Biên dịch tiếng sang tiếng Nga: Jukka Pietiläinen (trợ lý nghiên cứu, trường ĐH Tampere, Phần Lan) hợp tác với Yassen Zassoursky (trưởng khoa, trường ĐH Moscow State).

1. Nhà báo phải thực hiện các quy định về đạo đức báo chí này. Việc chấp thuận và tuân thủ các quy định này là điều kiện bắt buộc khi gia nhập thành viên hội nhà báo Liên bang Nga.
2. Nhà báo hiểu luật pháp của nước mình, nhưng khi tác nghiệp, họ chỉ cảm nhận việc tuân thủ quy định của đồng nghiệp, còn bản thân họ thường tránh những động thái can thiệp của chính phủ hoặc những thể chế khác.

3. Khi đưa tin và và nhận xét về thông tin, nhà báo đã bị thông tin thuyết phục, hoặc cảm nhận rằng nguồn cung cấp thông tin đó có danh tiếng. Nếu thông tin đó không chính xác có thể gây ảnh hưởng đến người đọc, nhà báo khó có thể đấu tranh, tránh gây thiệt hại cho người đọc. Tình huống này gây khó khăn nhà báo giữ tinh thần sáng suốt để biết phải giữ bí mật thông tin xã hội quan trọng, hoặc ngừng không đưa tin thiếu chính xác.
Nhà báo phải tuân thủ chặt chẽ việc tách bạch các sự kiện, thông tin với những ý kiến, phóng tác, và giả định có trong thông tin. Nhưng nhà báo cũng không nhất thiết phải giữ tính trung lập công việc.
Khi tác nghiệp, lấy thông tin nhà báo nhất thiết không áp dụng phương thức phạm luật, thiếu chân chính. Nhà báo phải hiểu và tôn trọng quyền cơ bản và quyền pháp lý của con người được phép không đưa tin và không trả lời câu hỏi, trong trường hợp những thông tin đó quy định rõ trong pháp luật.
Nhà báo phải coi các hành động sau đây là tội phạm báo chí nghiêm trọng, bao gồm bóp méo sự thật có ác ý, vu cáo, lấy tiền để đưa tin sai sự thật, hoặc giấu giếm thông tin đúng sự thật trong bất kỳ tình huống nào.
Nói chung, nhà báo không nên nhận trực tiếp hoặc gián tiếp bất kỳ khoản tiền thưởng, thù lao từ đối tượng thứ ba để phát hành tài liệu hoặc phổ biến ý kiến của bên thứ ba. Khi bị buộc tội đưa tin sai hoặc bóp méo sự thật, nhà báo phải cải chính, trong trường hợp cần thiết phải xin lỗi trên phương tiện thong tin báo chí hoặc phát thanh truyền hình mà anh ta đã đưa tin sai.
Nhà báo lấy tên thật và danh tiếng của mình đưa ra phản biện về độ tin cậy của thông điệp và tính công bằng trong nhận định của chính mình, nhưng được viết dưới bút danh, bút hiệu, hoặc nặc danh mà anh ta biết hoặc chấp thuận. Không ai có quyền cấm nhà báo rút lại chữ ký hoặc rút lại những nhận định khỏi văn đàn, nhưng điều đó thậm chí có phần thay đổi ý định của nhà báo đó.

4. Nhà báo giữ bí mật về nguồn cung cấp tin mật. Không ai được quyền ép buộc nhà báo phải đưa ra thông tin về nguồn cung cấp tin tức. Quyền lấy tên nặc danh chỉ bị phá bỏ trong những trường hợp ngoại lệ, đó là nguồn cung cấp thông tin bị tình nghi bóp méo sự thật, và trong trường hợp tìm nguồn tin để tranh thiệt hại nghiêm trọng và thường xảy ra cho cộng đồng.

Nhà báo phải tôn trọng người được phỏng vấn nếu họ yêu cầu không đưa tin chính thức về nhận định của họ.
5. Nhà báo phải hiểu rõ hoạt động gây khiêu khích của nhà báo có nguy cơ gây ra cấm đoán, bức hại hoặc bạo lực.

Trong khi tác nghiệp, nhà báo chống đối với chủ nghĩa cực đoan và những ngăn cấm quyền dân sự cơ bản bao gồm giới tính, chủng tộc, ngôn ngữ, tôn giáo, chính trị hoặc quan điểm cũng như nguồn gốc xã hội và quốc tịch.

Nhà báo tôn trọng danh dự và phẩm giá của những nhân vật trong tin bài. Nhà báo phải kiềm chế không viết những nội dung, nhận xét có hàm ý xúc phạm liên quan đến chủng tộc, quốc tịch, màu da, tôn giáo, nguồn gốc xã hội, giới tính, người khuyết tật, hoặc bệnh tật của người có trong tin bài. Nhà báo phải kiềm chế không viết những nội dung có liên quan đến những loại thông tin này, không ngoại lệ với trường hợp nào.

Nhà báo tuyệt đối không được đưa ra những nội dung công kích có khả năng gây tổn thương đạo đức hoặc thể chất của người được nói trong tin bài.
Nhà báo phải chấp nhận một quy tắc rằng không ai có tội nếu phía đối kháng của họ chưa thưa kiện với tòa án.

Trong thông tin của mình đưa ra, nhà báo tránh nêu tên của người thân trong gia đình, bạn bè của những người có tội hoặc bị buộc đã phạm tội – trừ trường hợp cần thiết khách quan, phải đưa những thông tin này.
Nhà báo phải tránh đưa tên nạn nhân trong vụ việc và tránh đưa những tài liệu có thể nhận dạng được nạn nhân. Trong trường hợp đối với trẻ vị thành niên, quy định này phải tuân thủ tuyệt đối vì những bài báo có thể gây tổn hại lợi ích của trẻ.
Chỉ những trường hợp bảo vệ lợi ích xã hội mới cho phép nhà báo thâm nhập vào đời sống riêng tư cá nhân. Những quy định về thâm nhập thông tin cá nhân có liên quan đến chữa trị bệnh tật và các đơn vị y tế liên quan phải được kiểm soát nghiêm ngặt.
6. Nhà báo phải hiểu rõ vị thế của mình rất khác biệt với những vị trí trong các tổ chức chính phủ, pháp lý, hoặc tòa án, cũng như các thể chế đảng phái chính trị hoặc các hình thức chính trị khác. Nhà báo phải nhận ra các hoạt động của mình sẽ chấm dứt khi anh ta bị quyền lực ảnh hưởng.
7. Nhà báo phải hiểu rằng những hành động thiếu chân chính là nhà báo tận dụng thanh thế, quyền hạn, quyền lợi, cơ hội của mình để tuyên truyền thông tin quảng cáo hoặc liên quan đến nhu cầu kinh doanh, đặc biệt trường hợp những tài liệu và hình thức kinh doanh không rõ
ràng. Xét trên khía cạnh đạo đức, kết hợp giữa nghề báo và hoạt động quảng cáo là điều không thể.
Nhà báo không nên sử dụng thông tin bí mật phục vụ lợi ích riêng hoặc lợi ích của gia đình.

8. Nhà báo phải tôn trọng và bảo vệ quyền lợi báo chí cho đồng nghiệp và tuân thủ điều luật về cạnh tranh công bằng. Nhà báo nên tránh các tình huống gây tổn hại cho lợi ích cá nhân và lợi ích nghề nghiệp của đồng nghiệp, thông qua thỏa thuận hợp tác với những điều kiện thiếu thiện ý về vật chất, địa vị xã hội, và đạo đức.
Nhà báo phải tôn trọng và kiên quyết bảo vệ quyền tác giả liên quan đến bất kỳ loại hình hoạt động sáng tạo.
Đạo văn là không thể chấp nhận. Sử dụng tác phẩm của đồng nghiệp trong bất kỳ hình thức nào đều phải ghi rõ tên tác giả.
9. Nhà báo phải từ chối những công việc có thể vi phạm các quy tắc nêu trên.
10. Nhà báo phải sử dụng và đòi quyền áp dụng bảo lãnh của luật dân sự và luật báo chí để bảo vệ bản thân trước tòa án, trong các tình huống cưỡng bức, đe dọa cưỡng bức, xúc phạm, tổn hại hoặc bị phỉ báng tư cách đạo.
Báo chí và Phương tiện truyền thông đại chúng/ Trường ĐH Tampere
Người dịch: Nguyễn Anh Nguyên
http://www.uta.fi/ethicnet/russia.html
01.07.2008 03:47

Talent is not enough

~ Khổng Loan

Hôm nay, đi làm muộn vì lọ hoa. Lọ hoa ly, mình mua ba hai bông màu vàng, một bông màu trắng, rất đẹp. Mình tự hỏi, mình đi suốt ngày, tối về nằm dài ra vì mệt, ai sẽ ngắm hoa. Thôi, ở nhà, ngắm hoa để hoa đỡ tủi. Hị hị.
Any way, đọc đoạn này thấy hay nên post lên đây và comment phần dưới:
Điều gì là cần thiết để biến tài năng thành kết quả? Trước hết, có tài không có nghĩa là thành công. Mà thành công thì ngoài tài năng, còn cần nhiều yếu tố khác. Nói ai đó có tài nên thành công thì đúng mà không đủ.
* Niềm tin quyết định sự mong đợi, sự mong đợi quyết định hành động, hành động quyết định kết quả.
Comment: Mấy cái này nó xâu chuỗi với nhau. Chả ai tự dưng có cái gì. Mà chả có cái gì tự dưng đến. Muốn ăn thì lăn vào bếp.
* Đam mê kích hoạt sức mạnh ham muốn, tiếp nguồn nội lực kết quả.
Comment: Không đam mê thì khó mà đầu tư công sức, không đầu tư công sức thì thôi đừng làm, phí thời gian, phí tiền.
* Sự đi đầu thúc đẩy hành động, khép lại nỗi sợ hãi và mở cánh cửa hi vọng.
Comment: Nếu luôn mang trong mình tâmtrạng sợ hãi thì sẽ luôn luôn sợ cái mới, e dè với những sáng kiến và sợ sự thay đổi, bấu víu vào những tiêu chuẩn của quá khứ mà không chịu chấp nhận rằng thời gian thay đổi, không gian thay đổi thì con người cũng phải thay đổi. Đóng cánh cửa này thì mở cánh cửa khác.

* Tập trung xác định mục tiêu, dồn nỗ lực cho hiện tại, thế mạnh và kết quả.
Comment: Ngắm một mục tiêu, từng lúc một, bắn cho trúng.
* Sự chuẩn bị xác định thái độ chủ định, dẫn tới hành động.
Comment: Phải chuẩn bị kỹ thì mới bắt tay vào hành động. Vừa làm vừa chuẩn bị thì dễ toạch. Có nền tảng vững chắc thì dễ tồn tại hơn.
* Luyện tập đòi hỏi nỗ lực, thời gian và tinh thần đổi mới.
Comment: Practice makes perfect mà lại. Phải đầu tư thời gian, công sức, và sự sẵn sàng tiếp nhận cái mới, cái khác nhau, cái thay đổi.
* Kiên trì xác định mục đích, rèn luyện khả năng chịu đựng.
Comment: Khổ cấm kêu, kêu cũng chả ai thương.
* Can đảm đối mặt với bản than, sẵn sàng đứng ở vị trí nổi bật.
Comment: Chả sợ gì, cứ xông lên, nếu không xông lên được thì đứng im. Nếu không sẵn sàng đứng ở vị trí nổi bật thì…sao nhỉ?
* Tinh thần học hỏi suốt đời, chiến thắng tính tự cao.
Comment: Dĩ nhiên, mình dốt thì phải học thôi. Nhưng cũng thấy nhiều người chả biết chóe gì mà cứ như bố tướng người ta.
* Tính cách mạnh mẽ giúp kiểm soát cuộc đời.
Comment: Yếu đuối chỉ khiến cho người ta “ăn thịt”. Có ai thương mình bằng mình thương mình không? Nhưng mạnh mẽ thì phải đi kèm với rộng lượng và vị tha.
* Mối quan hệ tiếp thêm sinh lực, truyền cảm hứng và bổ sung giá trị bản than.
Comment: Ờ, cái này đúng.
* Trách nhiệm tạo lập danh tiếng vững chắc và tinh thần cống hiến. Tinh thần đồng đội sẻ chia vất vả, nhân hiệu quả của cá nhân và nhóm.
Comment: Người ta nói, kẻ mạnh là kẻ nâng được người khác (mạnh hơn) trên đôi vai của mình, chứ không phải là kẻ đạp người khác ngã để mình vượt lên. Làm đồng nghiệp trong một tập thể tài năng, chia sẻ tài nguyên để cùng tiến bộ, đoàn kết và hỗ trợ nhau trong tinh thần cầu tiến, học hỏi thì tốt hơn làm sếp của một tập thể của sự đố kỵ, ghen tị, kìm kẹp lẫn nhau để cùng không tiến.
Nói thế cho nó ngắn, nhỉ?
(Có sử dụng tư liệu của cuốn “Talent is not enough” của John C.Maxwell)
03.07.2008 07:38

Khi nguồn tin đòi duyệt bài

~ Khổng Loan

Một ngày đẹp trời, phóng viên phỏng vấn một người nổi tiếng. Mọi việc rất suôn sẻ, email nhanh, trả lời nhanh. Rồi nguồn tin nổi tiếng đó đòi…xem bài của phóng viên trước khi đăng báo. Đẹp trời thành xấu trời.
Chuyện này thường xuyên xảy ra, vì …theo quy định về phỏng vấn của VN (không phải thế giới). Lỗi này, nhìn xâu xa ra, là lỗi của mọi bên.
Người đồng ý trả lời phỏng vấn sợ mình lỡ lời, lên báo thì…tội nợ đủ đường. Mà họ lại có quyền, nên họ đòi..duyệt bài trước.

Người phỏng vấn đôi khi …bịa đặt, không nói thành có, cắt dán loạn xì ngầu nên riết rồi người được phỏng vấn …hãi.
Đôi khi, người phỏng vấn chiều chuộng người được phỏng vấn, để giữ quan hệ bang giao nên email cho người phỏng vấn…xem trước.
Trên thế giới, chuyện này hiếm xảy ra.
Có hai người có quyền duyệt bài của phóng viên. Một là sếp trực tiếp của phóng viên đó, hai là người trên sếp đó.
Ngoài ra, không còn ai khác. Dù là ông to đến mức nào.
Vì vậy, mới có email của mình rằng:
Cám ơn em đã nhanh chóng trả lời câu hỏi của chị. Về chuyện gửi em đọc trước, chị rất tiếc là không thể đáp ứng yêu cầu này. Về nguyên tắc làm việc, chị tuyệt đối trung thành với những thông tin mà em đã suy nghĩ ký trước khi trả lời, và em cũng đã được thông báo là chị email để phỏng vấn em và đăng báo.
Chắc em cũng hiểu rằng không có nguyên tắc nào buộc phóng viên phải đưa bài cho nguồn tin của mình đọc trước khi đăng bài, vì chúng ta được dạy rằng đây không nên là cách làm việc của báo chí. Nếu em đồng ý trả lời phỏng vấn, tức là chị chịu trách nhiệm đưa tin tức đến độc giả một cách trung thực, không bóp méo, sai lệch. Còn em chịu trách nhiệm về các phát ngôn của mình.
Chị viết hơi dài để em hiểu rằng, chị có những nguyên tắc làm việc và những quy chuẩn đạo đức của mình, cũng như em đã rất nghiêm túc và chuyên nghiệp trong công việc người mẫu của mình.
Niềm tin là nền tảng của mọi quan hệ. Chị hy vọng em hiểu và ok với
chuyện này, và chúng ta sẽ tiếp tục hợp tác trong tương lai. Chúc em luôn vui và hạnh phúc. Ký tên ABCD.
Và nguồn tin trả lời:
Ý của em là, nếu như chị giữ đúng câu chữ và nội dung của trả lời của em thì hoàn toàn OK. Nếu chị có những thay đổi mà không nằm trong chủ ý của em thì chị thông báo để em biết và có thỏa thuận của em trước khi đăng. Em cẩn thận vậy vì phóng viên báo VN nhiều người tự ý sửa đổi văn phong và câu chữ của người phát ngôn trước
khi đăng. Nhưng nếu chị nói vậy thì em yên tâm về sự chuyên nghiệp và nghiêm túc trong công việc của chị rồi. Cám ơn chị nhiều. Ký tên YXZ.
09.07.2008 17:25

Chiến thuật phòng ngừa từ xa

~ Khổng Loan

Người ta vẫn thường hỏi, sao Mỹ và các nước giàu có lại hay trao học bổng, mời gọi dân tình của các nước nghèo, kém phát triển ở những nơi xa xôi mù mịt, ở những nơi mà (nhiều lúc), mình thấy họ chả có quyền lợi gì, sang học tập, nghiên cứu ở các nước này…Ấy mà có đấy.
Một trong những lý do mà con người ta đánh nhau, không gần nhau, vì người ta ….không hiểu nhau (mà hiểu nhau cũng là một lý do để người ta oánh nhau, gần nhau). Vậy, với những giá trị được xem là ưu việt của mình, họ “truyền bá” các giá trị đó.
Việc chi trả một khoản tiền nào đó không nhiều nhặn gì so với sự giàu có của họ.
Mà tự nhiên, họ lại có một chuyên gia về nước họ, hiểu nước họ, và bảo vệ nước họ ở một nơi xa xôi nào đó.
Nói chuyện này, mới liên quan tới chuyện báo chí ở VN. Các tờ báo chưa bao giờ bình yên, nhất là hiện nay.
Một trong vô số lý do là các phóng viên đã mắc những lỗi sơ đẳng trong khi tác nghiệp. Và người đứng đầu, quản lý phóng viên đó phải chịu trách nhiệm.
Để tránh phải chịu trách nhiệm, người đứng đầu đó thực hiện chiến thuật phòng ngừa từ xa (nhưng điều này không có nghĩa là không còn sai sót nữa, cái này chỉ là hạn chế sai sót).
Họ không thể lúc nào cũng soi chiếc kính lúp để xét những sai sót mà phóng viên mắc phải được. Vậy, nhân viên của họ phải biết cách tác
nghiệp đúng. Bản thảo lên bàn họ, ít ra cũng đúng về mặt tác nghiệp, các quy định, quy tắc đạo đức nghề nghiệp… Nguồn tin? Phối kiểm? Tính chính xác?…
Làm cách nào? Đào tạo. Và phải mời người tử tế, thật giỏi để đào tạo nhân viên của mình. Suy cho cùng, chính là để bảo vệ họ, để bảo vệ
mình, và bảo vệ, xây dựng tờ báo của mình.
Và đào tạo liên tục. Một ông rất có kinh nghiệm nhưng là kinh nghiệm trong những thứ ông ấy biết, còn bao điều ông ấy không biết? Thế giới chuyển xoay liên tục. Không cập nhật, đường đến sự hiểm nguy cho tất cả mọi người, chỉ còn là thời gian.
Lại nói chuyện source, nếu “dư luận Liên hợp quốc và thế giới” mà biết tin này, họ kiện TTXVN liền. Cái này chỉ trích vài nguồn, mà dám viết là “dư luận Liên hợp quốc và thế giới”. Hí hí. Cái source quan trọng nhất là Liên hợp quốc thì không biết là ai.

Đọc cái tin này ở đây
(Bài viết 24.07.2008 07:26)

Cung Bảo Bình (tiếp theo)

~ Khổng Loan

Cung Bảo Bình sinh ra nhiều thiên tài hơn bất cứ cung Hoàng đạo nào khác. Đồng thời, cung này cũng có số lượng lớn nhất những người, ở mức độ ít hay nhiều, bị mắc bệnh tâm thần.
Kết hợp trong tính cách của mình một trí tuệ lạnh lùng thực dụng với sự lập dị phi thường, Bảo Bình chiếm được thiện cảm sâu sắc của
những người sống khác đời.

Bảo Bình còn có khả năng tác động như một liều thuốc an thần lên những người đang trong cơn giận dữ, mất thăng bằng, hoặc đang căng thẳng, sợ hãi, giúp cho bình tĩnh lại.

Khó có thể thoả thuận được điều gì với Bảo Bình. Họ không thích bị ràng buộc bởi các cam kết.

Bảo Bình nói ý kiến của mình một cách thẳng thừng, nhưng không
bao giờ ép buộc người khác phải theo. Người này tôn trọng cá tính, và cho rằng mọi người được tự do hành xử theo cách mà mình muốn.

Bảo Bình không bao giờ đấu tranh vì cái gì cả. Chiến đấu điên cuồng – lại càng không. Họ không hung hăng, mặc dù không thể gọi họ là nhút nhát. Đơn giản là trong triết lý của Bảo Bình không có khái niệm đấu tranh. Tuy nhiên, về chính kiến của mình thì họ không chịu nhượng bộ
dù có phải chịu áp lực như thế nào từ bên ngoài.

Người sinh cung này thường bị phê phán về tính khí khó lường. Họ thích nói năng, hành động theo cách mình muốn, không thấy cần phải báo trước cho ai. Nếu muốn quan hệ với Bảo Bình, bạn chẳng còn cách nào khác là phải quen với điều đó.

Bảo Bình không bao giờ tin tưởng vào người mới gặp. Họ cần nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm hiểu rõ các động cơ hành xử của người đó. Nếu
Bảo Bình đã biết rõ bạn, không có lời đàm tiếu nào của kẻ xấu
có thể làm lung lay được quan điểm của người này về bạn.

Dĩ nhiên, người này cũng có nghe những chuyện đồn đại, nhưng đó
hoàn toàn chỉ vì tò mò, không xem nó có ý nghĩa gì. Mọi kết luận
của Bảo Bình về bất kỳ vấn đề nào của cuộc sống đều dựa trên những quan sát của bản thân, và chỉ dựa trên chúng mà thôi.

Trí nhớ của Bảo Bình không phải là hạng tốt nhất, nhưng có lẽ nó cũng không cần thiết cho họ lắm: Bảo Bình dường như có thể nắm bắt thông tin từ… không khí. Trên thực tế, họ có một khả năng độc đáo thu nhận được mọi thứ diễn ra xung quanh như thể radar. Bảo Bình có thể vừa tham gia hết mình vào một cuộc chuyện trò, vừa vẫn
nhìn và nghe rõ những gì diễn ra sau lưng, ở góc xa của gian phòng. Không nên xem thường khả năng này của Bảo Bình. Phần lớn họ có óc quan sát tinh tường và khả năng trực giác hiếm có, thường đoán được ý nghĩ và mong muốn của bạn trước cả khi bạn nói ra thành lời.

Thân thể và ý nghĩ của Bảo Bình không muốn bị trói buộc bởi bất
cứ điều gì. Người này khó nắm giữ như thỏ hoang. Tư tưởng của
Bảo Bình chạy xa đến nỗi người thường khó theo kịp. Mà việc này rất
nên làm, vì chẳng ai khác có thể giúp bạn nhìn rõ tương lai hơn.

Với thiên phú nhìn xa trông rộng, Bảo Bình là tài sản của cả nhân loại, là biểu tượng cho những hoài bão thầm kín và lý tưởng cao vời của con người. Kim loại của Bảo Bình là chất phóng xạ uran. Loại đá mang lại may mắn cho họ là saphire xanh thẫm trong suốt, ở đó dường như là điểm hội tụ của quá khứ.