© Forbes Vietnam. Tháng 4.2014
Đêm giao thừa 2014, Nguyễn Thành Khoa, 27 tuổi, đồng sáng lập công ty chuyên làm ứng dụng di động Not A Basement Studio đang giúp gia đình cúng đón năm mới. Công ty vừa gửi ứng dụng (app) Fuzel phiên bản mới đến App Store và người quản lý cửa hàng thông báo sẽ giới thiệu trong danh sách Ứng dụng mới tốt nhất trên trang chủ vào khoảng giao thừa giờ Việt Nam. Khoa chờ đợi giây phút “đứa con tinh thần” ra mắt hàng triệu tín đồ Apple trên thế giới.
Nhưng điện thoại của CEO Lương Thành Khánh (Ken Lương), 29 tuổi, gọi đến. Anh phát hiện lỗi trong app, phải sửa gấp. Khoa vào máy tính sửa vội trong 15 phút, kịp thời gian để Apple giới thiệu. Hú vía!
Cột mốc lớn trong công ty non trẻ của họ cũng là câu chuyện để họ nhắc nhau “kiểm tra mọi thứ, không bao giờ là thừa.” Với các kho hàng cả triệu app như hiện nay, để được Apple giới thiệu trên trang chủ là “vinh dự và cơ hội ít người có,” Khánh nói. Và họ đã có 2 app như vậy sau 4 năm hoạt động. Các app ảnh tương tự Fuzel có thể kể đến Diptic, Flipagram (vừa có thêm khoảng 50 triệu đô la Mỹ từ quỹ Sequoia). Nhưng Fuzel phiên bản mới có thêm tính năng là app ghép ảnh động đầu tiên trên thế giới (the world’s first animated collage). Ngoài ra, người dùng có thể đồng bộ hóa giai điệu nhạc với chuyển động của ảnh được sắp theo nhiều mẫu ghép, biến album thành câu chuyện cảm xúc.
Not A Basement Studio, do Khánh, Khoa và Trần Trung Hiếu (25 tuổi), sáng lập, thay vì làm gia công thuê ngoài như đa phần các công ty vừa và nhỏ khác trong ngành phần mềm ứng dụng Việt Nam, đang tự thực hiện tất cả các công đoạn để bán app trực tiếp và tập trung vào thị trường quốc tế. Họ đã tạo các cột mốc trên App Store: Fuzel phiên bản cũ (ra đời tháng 4.2012) vào danh sách “Ứng dụng xuất sắc nhất 2013,” “100 ứng dụng hình ảnh cần thiết nhất được Apple đề xuất,” và “Lựa chọn của nhóm biên tập” (Editors’ Choice) trong đầu năm 2014. Đến nay, Fuzel đã được Apple giới thiệu ở hơn 40 thị trường.
Trong gần 2 năm, Fuzel phiên bản cũ (nay đã gỡ khỏi App Store) có khoảng 2 triệu lượt tải và 200 ngàn người dùng tích cực mỗi tuần, còn Fuzel phiên bản mới đã có khoảng 2 triệu lượt tải, 180 ngàn người dùng tích cực mỗi tuần chỉ sau 3 tháng tính tới nay. Những cột mốc quan trọng đang củng cố cho triết lý hoạt động của họ: tập trung vào làm “awesome apps” (các ứng dụng cực đỉnh).
Theo nghiên cứu của BI Intelligence, trên thế giới, cứ 5 người thì có 1 người dùng điện thoại thông minh, cứ 17 người thì có 1 người sở hữu máy tính bảng vào cuối năm 2013. Số người dùng điện thoại thông minh sẽ đạt 1,75 tỉ năm 2014. Tại Việt Nam, thống kê của Google cho biết sẽ có hơn 17 triệu điện thoại thông minh vào năm 2014. Phát triển app cho di động là mảnh đất rất màu mỡ nhưng trước cả rừng app (hơn 20 ngàn app ra mắt mỗi tháng trên App Store), các nhà phát triển không dễ đưa ra sản phẩm gây chú ý.
App có 2 nhóm sản phẩm chính là phần mềm tiện ích và game. Theo Đinh Hữu Thành, quản trị diễn đàn công nghệ Tinh Tế và cũng đang làm app tiện ích Đổi gió, tại Việt Nam, lĩnh vực làm game đang sôi động hơn vì dễ kiếm tiền hơn, người tiêu dùng chưa thực sự khai thác hết tính năng thông minh của điện thoại, và chưa có thói quen mua app trên di động. Theo Thành, để tồn tại, các công ty làm app phải phục vụ phân khúc toàn cầu chứ không phải Việt Nam, vì doanh thu ở nước ngoài tốt hơn.
“Phục vụ cả thế giới” cũng là tầm nhìn của nhóm sáng lập Not A Basement Studio. Khoa, Khánh, Hiếu gặp nhau khi cùng theo học ĐH Quản trị Singapore (SMU) và ở trọ cùng. Cả ba đến Singapore bằng học bổng năm đầu tiên: Khoa và Khánh học về hệ thống thông tin, Hiếu học quản trị kinh doanh. Năm 2007, iPhone ra mắt làm thế giới phát sốt và cả ba sắm mỗi người một chiếc. Năm 2008, khi Apple ra mắt App Store, nền tảng phân phối app do bên thứ ba phát triển, cả ba bắt đầu nghĩ tới làm các app “cho chính mình dùng trước.” Sàn giao dịch app trở thành kênh phân phối tuyệt vời cho những người khởi nghiệp, đem lại cơ hội ngang nhau cho bất kỳ ai chăm chỉ, sáng tạo, khi nó giúp giải quyết được khâu quan trọng là phân phối sản phẩm. Khánh nhớ lại:
“Chúng tôi nghĩ tại sao lại làm sản phẩm chỉ để cho người Việt Nam dùng, mà không phải là người Việt Nam làm ra những sản phẩm cho cả thế giới dùng?”
Sản phẩm đầu tiên ra đời cuối năm 2010, khi cả 3 vẫn ở Singapore là app đọc truyện tranh Manga Rock vì họ đều thích đọc truyện tranh. Đến nay, Manga Rock với 7 ngôn ngữ có khoảng 4 triệu lượt tải dùng trên toàn cầu, số người dùng tích cực trên Google Play và iOS khoảng 110 ngàn người/ngày, trung bình trong 10 phút/ngày, phân bố đều trên thế giới. Manga Rock đem lại 50% doanh thu cho họ.
Trong Manga Rock, app được tải miễn phí, người dùng miễn phí có thể đọc truyện nhưng sẽ có quảng cáo khi đọc và bị hạn chế về tính năng tải. Nếu họ mua in-app (giao dịch thêm trong app) thì sẽ đọc không có quảng cáo và không bị hạn chế về tính năng tải. Fuzel cũng là app miễn phí, người dùng có thể mua in-app để có thêm các tính năng mới cũng như có tiền (credits) để tải các gói trang trí từ trên Fuzel Shop. Nếu không, họ có thể xem quảng cáo để có được credits.