Chỉ trong nguy nan mới biết vàng thau. Sự bình tĩnh của người dân Nhật đang khiến cả thế giới ngả mũ thán phục.  Nếu như nước Nhật đang mất mát quá nhiều, thì điều được nhất, chính là việc chưa bao giờ tinh thần Nhật, văn hóa Nhật lại được mổ xẻ, phân tích và ca ngợi như hiện nay.

Rất nhiều các quốc gia châu Á, trong đó có Ấn Độ, đã được nghiên cứu và phân tích bởi các học giả Tây phương. Nhiều quan điểm được chia sẻ. Nhưng có 1 điều rõ: dù châu Á, trong đó có Ấn Độ, có nhiều điểm chung, chia sẻ nhiều giá trị châu Á với người Nhật, thì tính kỷ cương, kỷ luật tập thể, và tinh thần vì cộng đồng trong tình huống khẩn cấp là không có. Tính cách điển hình của một số dân tộc châu Á khác là thói quen truyền bá tin đồn gây sợ hãi và lo lắng cho người khác. Các quốc gia khác cũng có xu hướng mê tín hơn là phân tích logic.

Nếu chúng ta xếp hạng một xã hội phản ứng như thế nào trước một thảm họa, họ gắn kết như nào, thì rõ ràng, thế giới có thể cho Nhật Bản điểm A+.  Bạn có nhận thấy những tính cách mà người Nhật đang cho thế giới thấy không tồn tại ở bất kỳ một quốc gia hùng mạnh và rộng lớn nào khác không? Thế giới thấy tính cách khắc kỷ đó, nhưng với người Nhật, chuyện đó không có gì đặc biệt. Văn hóa Nhật bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: tài nguyên hạn chế (Chỉ bằng 1 bang California của Mỹ và 73% diện tích là núi đồi); Mọi thứ đều bé nhỏ. Vì vậy, cách sống hòa quyện cộng đồng là rất quan trọng. Không làm ồn, ảnh hưởng tới người khác. Nhưng cũng là nước giàu có, Nhật Bản có những quy định rất nghiêm khắc về hàng hóa tiêu dùng nên mọi thứ đều có giới hạn và đắt đỏ; Thiếu diện tích, không gian, mọi thứ đều tiện lợi, nhỏ gọn. Chủ nghĩa tiêu dùng tồn tại, nhưng người dân sẽ không mua quá nhiều vì không có chỗ để.

Người Nhật đã quen với thảm họa. Họ chuẩn bị sẵn sàng cho mọi thứ: Ăn những cục cơm mặn gói bằng tảo biển đã được chuẩn bị từ trước; Không ai phàn nàn. Văn hóa Nhật khuyến khích sự hợp tác và không thích hành vi tư lợi. Nhưng giá trị mà phương Tây tôn sùng như tính tự quyết, cá nhân là trên hết, độc lập, và chỉ có ta mới là “rốn của vũ trụ” đều không phải là giá trị Nhật.  Điều quan trọng nhất trong văn hóa Nhật là tập thể, chứ không phải cá nhân. 

Tính cách của dân tộc sẽ định hình số phận dân tộc đó. Người Mỹ nổi tiếng với sự sáng tạo, suy nghĩ độc lập nên đã đưa nước Mỹ lên hàng cường quốc. Tinh thần quả cảm của người Nhật sẽ giúp họ vượt qua những thời điểm khó khăn hiện nay. Họ sẽ fukutsu no seishin (Không bao giờ đầu hàng)!  Trong tình thế dường như bất khả kháng gồm động đất, sóng thần, hạt nhân, bão tuyết, lạnh giá, họ vẫn giữ được sự tự trọng, tự giác, lịch sự để cùng nhau vượt qua khó khăn. Trong những sự khó khăn nhất, họ vẫn giữ được phẩm chất mà loài người, dù dân tộc văn minh hay không cũng đều đặt lên hàng đầu. Họ đã mất mát nhiều, nhưng tinh thần, di sản văn hóa, và lòng tự trọng thì vẫn còn nguyên.  

Kiểm soát khủng hoảng cũng là một chức năng trong hành vi văn hóa. Trong khi xây dựng các tòa nhà chống động đất, đảm bảo độ an toàn của các con đập và nhà máy điện hạt nhân là quan trọng, thì cách ứng xử trật tự của cộng đồng trong tình huống căng thẳng lại càng vô cùng quan trọng. Các nhà lãnh đạo trên thế giới sau khi nhận thấy những lợi ích to lớn từ cách người Nhật ứng xử trong khủng hoảng, bắt đầu nghĩ tới việc làm thế nào để người dân nước mình cũng được như người Nhật, dù chỉ một phần nhỏ. Những nhà hoạch định chính sách cần phải thiết kế các kế hoạch lâu dài để làm thế nào xây dựng được văn hóa quốc gia như thế.

Bạn có thể nghĩ tới việc người Nhật tự sát rất nhiều, không chịu đẻ, dân số già, con gấu ngủ đông….Còn nhiều cách để nhìn một quốc gia…Bạn có thể mơ ước mình được sinh ra trong một xã hội văn minh…