Đó là cuộc sống của những người không sống của sống của mình, mà là sống cuộc sống của người khác. Một bộ phim đáng xem về xã hội Đông Đức trước khi bức tường Berlin sụp đổ những năm 1980. Một xã hội nghi kỵ lẫn nhau.
Và tự sát không chỉ có nghĩa là ai đó tự giết mình mà còn có nghĩa là mất hết hy vọng. Cả xã hội mất hết hy vọng.
Hình ảnh những thành viên của Stasi (Cơ quan tình báo Đông Đức) khiến mình nhớ lại hồi mình đến bảo tàng về tình báo Đông Đức cách đây vài năm.
Đó là một toà nhà lạnh lẽo, là trụ sở của Stasi trước khi bức tường Berlin sụp đổ.
Bộ phim không hề có những cảnh quay hoành tráng mang màu sắc Hollywood hay Trương Nghệ Mưu. Tính tổng cộng chỉ có khoảng 15 nhân vật cả chính và phụ trong phim, nhưng bộ phim gây nghẹt thở không kém gì những bộ phim ‘bom tấn’ của Mỹ.
Xem xong, đủ để ngồi thẫn thờ ra mà nghĩ.
Bộ phim xoay quanh ba nhân vật chính. Một cặp vợ chồng là nhà văn kiêm nhà viết kịch và cô vợ là nghệ sỹ sân khấu.
Họ khao khát tự do sáng tác, tự do biểu diễn.
Những nghệ sỹ, nhà văn khác hoặc là treo bút, hoặc là tự vẫn. Họ không được phép đi ngược lại những gì họ được cho phép.
Một nhân vật khác là một nhân viên của Stasi, trung thành phụng sự lý tưởng, với bộ mặt nghiêm khắc, ánh mắt không bao giờ vui quá, không bao giờ buồn quá. Lạnh trơ.
Nhân viên này vì lý tưởng phụng sự của mình đã theo dõi đôi vợ chồng nghệ sỹ qua hệ thống nghe lén được lắp trên từng centimet trên nhà của họ.
Và ông thực sự sống cuộc đời của họ, khác cuộc đời buồn tẻ của mình. Ba cuộc đời đều có niềm hy vọng, chỉ có điều chúng khác biệt nhau.
Ông dần thay đổi, với nghiệt ngã của trò đời, với mưu cầu tồn tại, với những giá trị cần phải được đổi thay. Những nhân vật điển hình của xã hội Đông Đức cuối những năm 1980.
Bộ phim giành giải Oscar năm 2007 giành cho phim nước ngoài hay nhất.
Nó đưa ra lý giải một phần nào sự chuyển biến của Đông Đức, khi chuyên gia về gián điệp lại quay ra tự hỏi về tính đạo đức trong công việc của mình khi biết được bộ mặt thật đằng sau những bộ mặt đạo đức.
Lời thoại ngắn, tiết tấu nhanh, cứng nhắc nhưng không kém phần lãng mạn. Nước Đức – hay chính xác hơn là Đông Đức – một lần nữa được tái hiện trong những nhân vật mà cuộc đời họ bị đóng thành khuôn mẫu – một cách bi kịch – bởi xã hội mà họ sống.
* Phim Lives of others
(Bài viết 06.05.2007 00:51)