Cột mốc quan trọng với doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam

Bài viết đăng trên Forbes Việt Nam số 52, tháng 8.2017. Tác giả: Khổng Loan. Xem đầy đủ nội dung trên tạp chí. Bản quyền Forbes Việt Nam.

Doanh nghiệp xã hội – một khái  niệm còn mới mẻ ở Việt Nam  – nhắm tới giải quyết những  vấn đề của các đối tượng kém may mắn và không được các  doanh nghiệp kinh doanh bình thường phục vụ.

“Doanh thu của cửa hàng có bị ảnh hưởng nhiều không?” Bernard Kervyn, một người Bỉ đã sống ở Việt Nam 24 năm nay, quay sang hỏi nhân viên bán hàng ở Mekong Quilts bằng tiếng Việt âm sắc miền Nam. “Có đấy. Hai tuần gần đây khách giảm đến 30%,” nhân viên đáp. Bên ngoài cửa hàng là hàng rào chắn của công trường xây dựng hệ thống tàu điện ngầm vừa được dựng lên. Cho đến khi hoàn tất trong vài năm tới thì khu vực trung tâm TP.HCM sẽ luôn bề bộn và gây trở ngại cho khách du lịch – một đối tượng khách hàng quan trọng của Mekong Quilts – ghé mua hàng. Continue reading

Đầu tư tạo tác động ở Việt Nam

Bài viết đăng trên Forbes Việt Nam số 51, tháng 8.2017. Bản quyền: Forbes Vietnam. Tác giả: Khổng Loan

Các nhà đầu tư tạo tác động (Impact Investors) đang tìm kiếm cơ hội ở thị trường đang phát triển còn rất nhiều tầng lớp kém may mắn cần được hỗ trợ  như Việt Nam. Nhưng không dễ tìm được doanh nghiệp tốt có các chỉ số ảnh hưởng tới xã hội, môi trường.

Không dễ dàng tìm được một doanh nghiệp xã hội để đầu tư tại Việt Nam. Đó là nhận định của quỹ Lotus Impact vào thời điểm họ chính thức tham gia thị trường cách nay khoảng ba năm. “Rất nhiều doanh nghiệp xã hội quy mô nhỏ, và không có chiến lược để quy mô hóa ảnh hưởng,” Lê Chí Thành, phụ trách đầu tư và nghiên cứu của Lotus Impact cho biết. Họ nhận thấy hầu hết các doanh nghiệp đều cố gắng cải thiện cuộc sống cho một số lượng giới hạn người thụ hưởng. Và dù một số công ty nhận mình là doanh nghiệp xã hội nhưng không xây dựng được bộ chỉ số đo ảnh hưởng tạo ra cho xã hội và môi trường – điều mấu chốt ảnh hưởng tới quyết định rót vốn của các nhà đầu tư. Continue reading

CTO Thuận Phạm: “Hãy tạo ra những khu vực tập trung tài năng”

Bài phỏng vấn đã đăng trên Forbes Việt Nam số 51, tháng 8.2017. Mời xem bản đầy đủ trên tạp chí in. Bản quyền Forbes Việt Nam.

Thuận Phạm là một trong những người Mỹ gốc Việt được biết đến nhiều nhất ở thung lũng Silicon, nơi ông đang là tổng giám đốc công nghệ của Uber toàn cầu. Forbes Việt Nam trò chuyện riêng với ông tại Hà Nội cuối tháng 7.2017.

Thuận Phạm nói tiếng Việt gần như hoàn hảo với âm sắc miền Nam dù rời Việt Nam từ năm 1979. Nước da rám nắng khỏe mạnh, dáng người cao gầy, Thuận Phạm không khác một người đàn ông miền Nam điển hình khiêm tốn, không thích xuất hiện trước đám đông. Nhưng bộ óc đứng đằng sau hệ thống kỹ thuật giúp Uber mở rộng hoạt động tại hơn 30 thành phố cách nay bốn năm tới hơn 600 thành phố, phát triển và quản lý bộ máy từ 40 kỹ sư lên 2.000 kỹ sư hiện nay, tỏ ra hào hứng khi nói về kỹ thuật và công nghệ. Phần trao đổi sau đã được cắt gọn.
Forbes Việt Nam: Theo ông, chương tiếp theo của Uber sẽ như thế nào? Uber sẽ sử dụng các dữ liệu từ khách hàng vào những việc gì? Continue reading

Khi quốc gia héo rũ

Rất có thể chính nạn hạn hán kéo dài từ năm 2006 là điều dẫn tới cuộc nội chiến đẫm máu ở Syria -lifegate.com

Bài này viết từ năm 2016, nhưng vẫn còn tính thời sự hơn bao giờ hết. Đã đăng trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần.

Ở những quốc gia yếu kém trong quản trị nhà nước, khủng hoảng môi trường có thể là ngòi nổ đưa đến thảm họa lớn.

Venezuela vốn đã rối như tơ vò từ cả trước khi tổng thống Hugo Chávez qua đời năm 2013. Tình hình từ đó đến nay càng trở nên tồi tệ hơn. Dù sở hữu trữ lượng dầu mỏ rất lớn, lạm phát đã tăng vọt lên 500%, tỉ lệ các vụ án mạng thuộc hàng cao nhất thế giới; lương thực, nước, thuốc chữa bệnh thiếu kinh niên khiến cuộc sống hằng ngày của người dân rất vất vả.

Có người đã bị thiêu sống ngay bên ngoài siêu thị Caracas vì tội ăn trộm món hàng trị giá tương đương 5 USD. 
 “Đất nước này đã rơi vào vòng xoáy suy sụp trong rất nhiều năm – Cynthia Arnson, giám đốc chương trình Mỹ Latin của Trung tâm Wilson, nói – Bạn sẽ tự hỏi đâu là giọt nước tràn ly”.

Quản trị tài nguyên kém

Có vẻ như khí hậu chính là giọt nước đó. Sáu tháng trước, hạn hán do El Niño gây ra làm hư hại mùa màng, khiến thủ đô thiếu nước uống và phải cắt điện luân phiên.

Tháng 4-2016, mưa ít đã khiến thủy điện Guri, nguồn cấp điện lớn nhất nước này, tê liệt. Tổng thống Nicolás Maduro thông báo công chức chỉ làm việc hai ngày mỗi tuần, thậm chí còn gợi ý phụ nữ ngưng dùng máy sấy tóc: “Tôi luôn nghĩ rằng phụ nữ trông đẹp hơn khi luồn tay vào mái tóc của mình và để nó khô tự nhiên”.

Tháng 5, ông Maduro lại đổi múi giờ quốc gia để tiết kiệm điện. “Hạn hán và cúp điện đã thật sự ảnh hưởng – Arnson nói – Sự thiếu hiệu quả và tê liệt của dịch vụ công trở nên không thể kiểm soát, thiên tai khiến tình hình thêm nguy ngập”. Continue reading

Thế hệ mai sau Ăn gì?

Bài viết đăng trên Tuổi Trẻ Cuối Tuần ngày 6.7.2017.

Khắp thế giới, sự chia rẽ thế hệ đang ngày càng tồi tệ hơn. Thế hệ hiện tại đang lấy đi quá nhiều nguồn lực, khiến cuộc sống của thế hệ tương lai gặp nhiều rủi ro.

Nhà triết học người Ireland Edmund Burke nhìn xã hội là quan hệ đối tác giữa những người đang sống, đã qua đời và cả những ai chưa được sinh ra.

Vay, nợ và mượn

Việc không thấu hiểu quan hệ này đã tạo ra những xu hướng bất ổn trên toàn thế giới trong những thập niên gần đây, mà trong đó phần tài sản tương lai và tài nguyên được dùng cho tiêu dùng hiện tại đang ngày càng khiến các thế hệ tương lai rơi vào hoàn cảnh bất lợi.

Nếu không có cam kết xử lý sự bất bình đẳng này, những bất ổn xã hội ở nhiều nơi sẽ tăng nhanh chóng.

Mấu chốt của hiện tượng này là tiêu chuẩn sống và sự thịnh vượng tăng lên nhanh chóng trong vòng 50 năm qua, chủ yếu dựa trên số nợ đang gia tăng, trong khi con người tảng lờ những phí tổn đến từ thiệt hại môi trường và sự phân chia sai lầm các nguồn lực có giới hạn và ngày càng khan hiếm.

Một phần lớn tăng trưởng kinh tế gần đây là dựa vào tiền vay – hiện đang ở mức chóng mặt là 325% GDP toàn cầu. Nợ cho phép các xã hội tiêu dùng nhiều hơn do số tiền mượn trước đó được dùng mua một món gì đó cho hiện tại, đổi lại lời hứa là người mượn sẽ trả nợ trong tương lai. Continue reading