Tạp chí là một phương tiện truyền thông dẻo dai lâu đời và có tác động sâu sắc tới xã hội nhiều hơn những gì chúng ta hình dung. Trong bài viết này, tôi chia sẻ một số góc nhìn của tôi về tạp chí, vai trò của nó trong xã hội và vì sao bạn nên tìm cho mình một cuốn tạp chí thật hay, thật phù hợp với bạn và trở thành độc giả thường xuyên của tạp chí đó.
Khi tôi nhìn thấy một người cầm đọc / đặt tạp chí dài hạn (là đặt tòa soạn giao đến nhà nên thường xuyên có số mới ngay để đọc, chứ không phải thi thoảng chạy ra sạp báo mua), tôi lập tức có cái nhìn và đánh giá ban đầu về họ.
Tạp chí The Economist: Tôi thấy họ là nhà quan sát, nhà bình luận, nhà tư tưởng, người tư duy về các vấn đề lớn lao vượt lên trên nỗi lo cơm áo gạo tiền hàng ngày. Tôi trân trọng họ. Tôi nghĩ mình muốn lắng nghe họ nói chuyện.
Tạp chí Vogue: Tôi nghĩ đó chắc chắn là người rất yêu thời trang và thích tìm hiểu các xu hướng trong sáng tạo.
Tạp chí National Geographic: Một người ưa phiêu lưu mạo hiểm, một tâm hồn của sự tò mò không giới hạn.
Tạp chí Classic & Sports Car: Một người yêu xe chân chính J)
Tạp chí LENS: Một người yêu nhiếp ảnh
Travel and Leisures: Một người thích du lịch
Forbes: Nhà kinh doanh, người yêu thích kinh doanh và là một người đang tìm kiếm cơ hội, mong muốn thành công. Một người tham vọng, có khát khao, có tầm nhìn và ước mơ. Một người nghiêm túc trong hành trình phát triển bản thân mình.
Ask: Một đứa bé rất ham hiểu biết, thật đáng yêu. (Nhân tiện, tại sao Việt Nam không có một tạp chí nào về kiến thức cho trẻ nhỏ nhỉ?)
GQ: Một người đàn ông có vẻ sành điệu và hiểu biết.
People: Câu lạc bộ các bà các ông tám những tin tức không ảnh hưởng gì tới cuộc đời mình
American Arts: Một người yêu nghệ thuật, một nhà sưu tầm, một người duy mỹ.
Đẹp: Nam thanh nữ tú, thời trang và lối sống
L’Officiel: Yêu thích thời trang
Kinh tế Sài Gòn: Những người quan tâm tới tình hình kinh tế và kinh doanh của đất nước.
Thú cưng: Người này chắc trong nhà là nuôi một bầy mèo và một bầy chó, gọi chúng là con và hằng ngày chỉ phục vụ các con.
Poets and Writers: Yêu thơ ca và văn chương
Cơ khí: Dành cho những người yêu thích máy móc, thiết bị.
Tuổi Trẻ Cuối Tuần: Người quan tâm tới tình hình chính trị, xã hội và văn hóa của Việt Nam và muốn biết điều gì quan trọng đang xảy ra trên thế giới.
MusicWorks: Âm nhạc
Như vậy, tạp chí định hình rất rõ những cộng đồng chuyên biệt, những câu lạc bộ của những người cùng sở thích, cùng mục tiêu, cùng mong muốn, cùng trình độ. Tạp chí không dành cho số đông.
Một tạp chí thành công là tạp chí tạo ra một cộng đồng và gắn bó chặt chẽ với cộng đồng đó, các thành viên trong cộng đồng đó gắn bó với nhau. Họ trưởng thành cùng với tạp chí. Họ nâng cao sự hiểu biết, trở nên hiểu biết hơn theo thời gian. Tạp chí là dành cho người có gu riêng, hoặc giúp ai đó có trở nên gu nhờ cung cấp những kiến thức chuyên sâu.
Ở bối cảnh hoàn hảo nhất, tạp chí là nơi gặp gỡ của những bộ óc thông thái nhất. Những nhà văn, những nhà tư tưởng, những nhà phê bình, những nhà kinh tế, những nhà quan sát, những chuyên gia…đều chọn tạp chí là nơi họ chia sẻ nhưng quan điểm và tư duy của mình. Vì họ biết rõ, họ sẽ gặp gỡ và nói chuyện với những người quan tâm tới họ, có thể hiểu những điều họ nói. Nói với những người không hiểu mình để làm gì? Tạp chí là diễn đàn của những cuộc thảo luận chính trị, xã hội, và văn hóa quan trọng nhất.
Nói tóm lại, tạp chí chính là trái tim và linh hồn của một đất nước.
Để mô tả tạp chí, người ta dùng những tính từ: Chuyên sâu, Phi thời gian, Chuyên biệt hóa nội dung và độc giả, tập trung vào các quan điểm, diễn dịch/giải thích và cổ súy cho những mục tiêu cụ thể. Phong cách nhất quán.
Bạn có thể thích đọc tạp chí, mà chưa hiểu vì sao mình lại thích tạp chí? Thì đây, có lý do cả. Nghiên cứu chỉ ra rằng, tạp chí giúp ta:
– Phát triển nhận thức: Tạp chí giúp ta có thông tin, kiến thức, sự hiểu biết. Tạp chí cung cấp thông tin về các vấn đề, sự kiện có thể tác động tới ta. Có chuyện gì đang xảy ra, và điều đó có ý nghĩa thế nào? Vế sau rất quan trọng.
– Tác động: Ta đọc tạp chí để tìm kiếm trải nghiệm về thẩm mỹ, cảm xúc, sự hài lòng. Tạp chí là phương tiện đưa ta vào giấc mơ đẹp. Ta đọc tạp chí thời trang để thấy người đẹp thật đẹp, rồi tối nay quyết định không ăn cơm, và mơ rằng mình cũng có body chuẩn và mái tóc huyền cùng ánh mắt mơ màng như người mẫu. Chúng ta đọc tạp chí kinh doanh để thấy những người thành công, biết cách họ làm, biết cách họ nghĩ, để thật tập trung vào công việc, để một ngày nào đó, mình sẽ thành công giống họ. Tưởng tượng rất vui, phải không? Ta đọc tạp chí xe hơi để biết có loại xe nào rất hay, thú vị, và vì sao.
– Về mặt cá nhân: Tạp chí giúp ta sống như những con người có hiểu biết, khôn ngoan, có kiến thức sâu, giúp chúng ta ổn định, tự tin, và định vị mình trong xã hội. (ta lại ai thì ta mới đọc thứ mà ta đang đọc). Ví dụ, ta muốn / nghĩ mình thế nào thì mới đọc Forbes.
– Giảm căng thẳng: Người ta đọc tạp chí để tìm ra lối thoát. Ta đọc tạp chí lá cải để thư giãn ^^, tạm thời tránh xa vấn đề rắc rối mình đang gặp phải. Như mình, mỗi lần căng thẳng mình lại giở tạp chí Esquire hay Bazaar, hay Classic & Sports Car ra đọc.
– Tạp chí là một cuốn sách nhỏ của bạn, nó không giống bất kỳ phương tiện truyền thông nào khác. Nó gắn bó và gần gũi với bạn, biến đổi bạn nhiều hơn bạn tưởng.
– Tạp chí chính là một món slow food, mà người đầu bếp khi chuẩn bị rất kỹ lưỡng, thận trọng. Họ chỉ chọn nguyên liệu ngon để nấu, và nấu sao cho món ăn có tác dụng tốt nhất cho sức khỏe, và được trình bày đẹp nhất. Khi bạn ăn slow food thì mất thời gian, đòi hỏi sự hiểu biết nhất định để trân trọng món ăn của mình, và dĩ nhiên, cơ thể và não của bạn sẽ khỏe mạnh hơn nếu bạn chọn đúng món cho mình. Đừng bao giờ so sánh một người thường xuyên ăn fast food với những người hay chọn món slow food cho mình. Level khác nhau nhiều lắm.
Tạp chí cũng có vấn đề của nó. Thời điểm này nó có những vấn đề lớn sau:
- Nội dung bị tác động quá lớn từ các nhà quảng cáo. Bị thương mại hóa. Một tờ tạp chí mà đa phần nội dung được thực hiện bởi các nhà quảng cáo thì sẽ không thể tạo được niềm tin với thị trường, với bạn đọc – là đối tượng phục vụ trước hết của một tòa soạn chuyên nghiệp. Các tòa soạn chuyên nghiệp sẽ luôn yêu cầu nội dung quảng cáo phải được trình bày/thể hiện sao cho bạn đọc luôn có thể phân biệt được đó là quảng cáo / tự giới thiệu.
- Khi bìa của tạp chí được bán và bị điều khiển bởi các nhà quảng cáo. Điều này khiến cho thị trường mất niềm tin trầm trọng vào tạp chí. Bìa là gương mặt của tạp chí, là quan điểm, là góc nhìn, là sự đánh giá, nhìn nhận của Ban Biên tập tạp chí. Đó không phải là vị trí quảng cáo. Đây là công cụ hiệu quả nhất để đối thoại với độc giả của tòa soạn nội dung. Sử dụng bìa để quảng bá sản phẩm chứ không phải là nội dung tạp chí khiến cho sức mạnh và hiệu quả của bìa trở nên yếu đi, đe dọa / và thực tế đã làm yếu đi tính độc lập của bộ phận nội dung. Các nhà quảng cáo thường tìm đến tạp chí để làm branding (thương hiệu) là chủ yếu chứ không phải sale (bán hàng). Uy tín của tạp chí là điều khiến khách hàng tìm đến để làm thương hiệu, mà uy tín không có thì làm thương hiệu thế nào?
- Tính độc lập của bộ phận nội dung là điều tiên quyết và quan trọng nhất để xác định một cơ quan báo chí / tòa soạn đó có chuyên nghiệp hay không. Quảng cáo đăng tải trên bìa làm suy yếu đi giá trị của tạp chí trong mắt các nhà quảng cáo. Nhà quảng cáo mua được bìa để đăng tải nội dung họ muốn, nhưng đằng sau họ nói gì ai mà biết được. Cái gì không thể mua được bằng tiền thì mới đắt giá.
- Xu hướng lá cải hóa, tầm thường hóa. Celebrity journalism –chạy theo người nổi tiếng, họ ăn ngủ ho sốt cũng đều được cập nhật ha ha.
- Và nói chung là có xu hướng lôi kéo những bản năng cơ bản nhất của con người.
- Tạp chí dần hiếm đi những cây bút chuyên ngành thật giỏi. Cây bút báo chí cần: công bằng, độc lập (không bị dẫn dắt bởi thương mại), chuyên sâu, viết thường xuyên và sống được bằng nghề viết những kiến thức chuyên sâu của mình.
- Mô hình vận hành tạp chí thường rất tốn kém nếu muốn làm hay. Họ cần nuôi một đội ngũ để có khi cả tháng một người mới viết được một bài, hay vài tháng mới ra được một danh sách. Cũng giống như người đầu bếp, để nấu ăn thật ngon, họ phải rất kỹ trong từng khâu, từ chọn nguyên liệu, tới nấu nướng khoa học và nghệ thuật.
- Tạp chí mất dần kết nối với thế hệ trẻ vì công cụ để họ tiếp cận thông tin đã khác, và ấn bản in chỉ là một trong những công cụ. Thách thức lớn nhất với các tạp chí là tính kết nối 360 độ C, hay còn gọi là “không cho ai thoát”.
Dù tạp chí có nhiều vấn đề như vậy, bạn cũng vẫn nên tìm cho mình một tờ tạp chí mình yêu thích. Vì vẫn còn rất nhiều tờ hay nếu bạn speak English. Hãy biết phân biện rõ đâu là một tạp chí chuyên nghiệp và không / bán chuyên nghiệp. Cái nào cũng có vai trò và vị trí của mình trong thị trường. Mô hình nào cũng cần thiết và đều cần làm tốt nhất công việc của mình. Bạn chỉ cần tỉnh táo để biết mình đang đọc gì. Với các tạp chí thương mại thuần thông tin thì chắt lọc vẫn có thể là nguồn thông tin tham khảo.
Hãy trở thành độc giả thường xuyên của tạp chí mình yêu thích bằng cách đăng ký mua báo dài hạn, để họ gửi về nhà thường xuyên khi có báo mới. Họ rất cần độc giả như vậy để tiếp tục duy trì mô hình hoạt động để nấu món slow food thật ngon.
Nhiều người sẽ nói rằng ôi giờ ai đọc tạp chí. Nhưng bạn biết đấy, nếu mình ăn các món như mọi người đều ăn thì mình sẽ giống họ.
Hãy tìm món riêng cho mình.
Sách và tạp chí là những thứ sẽ định hình con người bạn.
Các trang tin dành cho số đông cũng thế, nhưng theo một cách khác.
Bạn là những gì bạn đọc.
Và nhớ là, #slowfoodisgoodfood, always.
Đọc tạp chí là không nên vội. Lướt web vội thì được. Đọc tạp chí mà nói sao không có news thì là cách tiếp cận sai. Slow food mà kiểu ăn vội vàng giống fast food thì làm sao thấy ngon?
Tạp chí nên được đọc cùng với ly cà phê, tách trà, và một khoảng không đầy nắng và gió trước mặt, hoặc một góc nhà ấm cùng với ánh đèn vàng nhạt và mùi hương thơm nhè nhẹ. Một cuốn tạp chí hay giống như một cuốn sách hay. Đọc rất enjoyable, nơi mình có thêm kiến thức, cách diễn giải về sự việc, nơi mình có thể trò chuyện với những con người thông thái, cây bút sâu sắc.
You may say I am a dreamer…
(Bài viết có tham khảo cuốn The Magazine from Cover to Cover)
@Update bài viết:
Một số ý kiến cho rằng họ không đọc báo, xem TV, vì các nhà báo và blogger đã đẩy hết bài hay lên mạng xã hội. Đó là một thực tế đáng buồn, cho thấy sự phân mảnh của luồng thông tin, nhưng xin lưu ý:
1- Bài viết trên mạng của KOL, nhà báo (không còn là nhà báo) chỉ là ý kiến cá nhân, và nó không được thực hiện / hoặc không thể thực hiện với chất lượng như ở một tòa soạn chuyên nghiệp, nơi có những quy trình kiểm tra, đối chiếu để đảm bảo tính chính xác, công bằng. Vì vậy, bạn thường đọc những bài viết blog thì thích hơn đọc trên báo, do trên báo đã tuân thủ một số nguyên tắc của báo chí (không phải tất cả, nhưng đa phần là vậy) khiến bạn không thể “lên đồng”.
2 – Với những người không đọc báo, tạp chí, xem TV nữa, chúc mừng bạn có sự tự do, nhưng đồng nghĩa với việc bạn không tiếp nhận món ăn nào cho tinh thần. Tôi hi vọng bạn vẫn nghe đài, nghe podcast, đọc sách để giải trí và thu nhặt kiến thức.
3- Tạp chí là một loại hình truyền thông được in ra, đóng tập mỏng, nên thường người ta lưu lại dễ dàng, và vì tính chất thông tin timeless nên khác với báo hằng ngày (tin hôm nay không còn giá trị nhiều vào ngày mai), hay TV (phải ngồi xem màn hình hoặc cầm điện thoại, rồi nó trôi tuột đi). Các mạng xã hội khiến cho con người bội thực thông tin, vì ai cũng trở thành người đưa tin (không phải nhà báo). Nhưng rồi ai cũng phải tìm được một nền tảng cho mình, một nơi chốn mình phù hợp, vì thông tin dần trở nên bão hòa. Điều khó hơn là diễn dịch và giải thích thông tin, cắt nghĩa hiện tượng.
Bạn chọn nơi nào để chia sẻ thông tin, để thể hiện quan điểm, góc nhìn? Bạn muốn định vị mình là người thế nào? Mọi việc tùy thuộc vào quyết định và đánh giá sáng suốt của bạn. ^^