Thế giới vẫn điên cuồng tìm kiếm các mô hình tin tức khả dĩ có thể tồn tại được trong cơn bĩ cực của truyền thông. Sau đây là một mô hình mới đang được thử nghiệm.
Khi bạn làm một việc gì đó, bạn luôn tự hỏi vì sao tôi làm điều này? Vì cái gì? Vì tôi hay vì thế giới xung quanh? Với những người theo trường phái lãng mạn chủ nghĩa và idealist, họ đặt lợi ích xung quanh lên lợi ích cá nhân.
Lara Setrakian tự gọi mình là người lạc quan trong ngành báo chí. Cô rời khỏi các công việc trong mơ đối với phóng viên để khởi nghiệp một mô hình báo chí mà cô tin là có ích cho cộng đồng. Mô hình đem đến một cách kể chuyện về những cuộc khủng hoảng khác với cách mà các hang tin đang đưa tin. Cô xây dựng những nên tảng tin tức sang tạo, giúp cập nhật và giải thích sự phức tạp của thế giới chúng ta đang sống.
News Deeply – Tin tức sâu – Không phải là thứ tin tức hời hợt theo các loại hình tháp hay hờn hợt bề mặt mà chúng ta vẫn đang đọc hàng ngày. News Deeply có nhiều trang con, ví dụ như Syria Deeply, Ebola Deeply, Water Deeply, Arctic Deeply, Refugees Deeply và Women & Girls Hub…và đang tiếp tục mở rộng. Họ sử dụng mạng lưới cộng tác viên là những nhà bình luận, cộng tác, các chuyên gia của các lĩnh vực này chia sẻ góc nhìn của mình, giúp người đọc hiểu một cách tổng thể, sâu sắc hơn về vấn đề mang tính giống loài mà con người đang phải đối mặt – một cách dễ hiểu nhất. Cô tin là mô hình kinh doanh tin tức thành công là những mô hình mà mang đến giá trị thông tin chuyên biệt, có sức mạnh của cộng đồng người đọc có mục tiêu. Sản phẩm của cô là kết hợp giữa tin tức và cộng đồng, báo chí và thiết kế sản phẩm, cô đang trên đường tìm ra cách để duy trì việc đăng tải thông tin liên tục, sâu về những vấn đề thiết yếu của cuộc sống. Inc Magazine gọi cô là một trong “8 phụ nữ sở hữu tương lai”, trong khi Fast Company bầu chọn cô là một trong những “Những người sáng tạo nhất trong kinh doanh.”
Vì sao cần biết thông tin, và cần biết sâu sắc về những vấn đề thiết thân với bạn? Để chúng ta có thể ra quyết định tốt hơn. Đọc tin hiện nay không giúp ta thông minh hơn đâu. Thực ra nó làm chúng ta lo lắng, bất an nhiều hơn. Nhưng đọc sách, hoặc nhưng trang chuyên sâu về một chủ đề thì có thể.
Tôi nghĩ Lara đúng là một người idealist. Cô ấy gọi mình là nhà kinh doanh, và nói rằng có rất nhiều người như cô đang cố gắng chỉnh sửa những điều sai trái đang xảy ra với lĩnh vực tin tức. Mô hình tin tức truyền thống đã bị vỡ. Niềm tin vào báo chí thấp chưa từng thấy. Cô đưa ra các ý tưởng giúp cho điều đó:
Chúng ta cần tin tức được xây dựng dựa trên kiến thức sâu sắc. Hãy hợp tác với những người hiểu việc. Ví dụ với Syria Deeply, họ có những cộng tác viên ở hiện trường, giúp cho Syria Deeply có được những thông tin tốt nhất.
Chúng ta cần một lời thề kiểu Hippocrat trong ngành tin tức, là lời thề trước hết không gây hại.
Phóng viên cần phải cứng rắng, cần phải nói sự thật, nhưng cũng cần phải có trách nhiệm. Chúng ta cần nhận ra rằng công việc của mình thực ra có thể có tiềm năng gây hại cho xã hội, nếu mình không duy trì báo chí như một dịch vụ công, phục vụ công chúng là mục tiêu tối thượng. Không phải là những bản tin giật gây gây sốc câu view và trong rất nhiều trường hợp tin tức sai lệch sự thật. Với những thảm họa môi trường, y tế, an ninh, kiểu đưa tin giật gân có thể đem lại nguy hại lớn, và khiến cho những người có trách nhiệm, những người đưa ra chính sách khó xử lý khủng hoảng hơn.
Chúng ta có lựa chọn không? Có chứ. Với mỗi cá nhân đều có lựa chọn. Nếu bạn đủ sức khỏe, thần kinh bình thường. Không ai bắt bạn làm điều bạn không muốn làm.
Lựa chọn ấy, với nhà báo, tức là không tạo ra sự sợ hãi để câu view. Mà diễn giải các kiến thức về các vấn đề phức tạp trong xã hội một cách dễ hiểu nhất. Họ hiểu sự phức tạp đủ để hiểu rằng diễn giải sự phức tạp ấy cho công chúng là điều rất quan trọng với sự tiến bộ của xã hội.
Đừng xem rằng tin tức là đơn giản, thế giới là đơn giản. Vì điều đó không đúng. Nhưng việc của nhà báo là làm cho mọi việc dễ hiểu hơn với tất cả mọi người. Không có câu trả lời đơn giản. Hiểu sự phức tạp là cách duy nhất biết được những mối đe dọa hiện hữu và có sẵn phương cách ứng phó.
Note: Mô hình này về cơ bản cũng chưa thể tự tồn tại được. Nó có thể giúp ích cho công chúng, nhưng không phải là mô hình bền vững do vẫn chưa tự trang trải được. Nó là một công ty khởi nghiệp về tin tức và là một doanh nghiệp xã hội. Mục tiêu giúp cải thiện sự hiểu biết về chính sách ngoại giao thông qua báo chí phục vụ công chúng. Họ không có tiền tài trợ từ chính phủ, mà doanh thu đên từ các khoản tài trợ của các tổ chức khác nhau và dịch vụ thiết kế kỹ thuật số. Đối tác khách hàng gồm World Economic Forum, Columbia University’s Graduate School of Journalism và the Baker Institute at Rice University.
Đọc thêm về Single Subject News Model ở đây.